Yapay zeka, internet sitelerinin sonunu getirebilir mi?

Yapay zeka alanında şahit olduğumuz atılımın önümüzdeki yıllarda hayatın her alanında esaslı değişimleri tetiklemesi bekleniyor. Üretimden ulaşıma, sıhhat kesiminden fizik dünyasına kadar her alanda ihtilal yaratması beklenen bu teknoloji, internet dünyası için de bir çağı kapatıp yeni bir çağ açabilir. Bilhassa son günlerde isimlerini sıkça duymaya başladığımız AI casusları, internet sitelerinin geleceği için varoluşsal bir tehdit olarak görülmeye başlanmış durumda.

Donanımhaber’in de yer verdiği üzere geçen günlerde Çin’den çıkan Manus AI ile birlikte birinci somut örneklerini görmeye başladığımız AI casusları, kullanıcıların talimatları doğrultusunda pek çok vazifesi kendi başlarına yerine getirebiliyorlar. Tıpkı bir insan üzere internet sitelerini ziyaret edip oradan bilgi toplayabiliyor ya da randevu oluşturmak, alışveriş sepeti hazırlamak üzere çeşitli süreçleri yapabiliyorlar. Şu an daha yolun başında olan bu AI ajanları gelişip yaygınlaştıkça, kullanıcıların çok daha fazla şey için onlara bel bağlayacağı düşünülüyor. İnternet sitelerinin geleceğine dair telaş de buradan çıkıyor. Zira AI casusları yaygınlaştıkça, bu siteleri ziyaret eden insan sayısının süratle düşmesi bekleniyor. Bu da mevcut gelir modellerinin çöktüğü bir gelecek manasına geliyor.

YAPAY ZEKA TAKVİYELİ ARAMA MOTORLARI, BUZ DAĞININ GÖRÜNEN UCU

Bunun birinci emarelerini yapay zeka takviyeli arama motorlarıyla görmeye başladık bile. Kısa müddet öncesine kadar insanların bilgiye ulaşmak için arama motorları üzerinden arama yapmaları, sonra da burada listelenen internet sitelerini ziyaret etmeleri gerekiyordu. Yapay zeka takviyeli arama motorlarının ve ChatGPT üzere chatbot’ların çıkışı, bilhassa kolay hususlardaki aramalarda internet sitelerine girmeyi gereksiz hale getirdi.

Google aramalarının yaklaşık yüzde 60’i rastgele bir internet sitesine gitmeden sonuçlandırılıyor. Zira ChatGPT ya da Google üzerinden arama yaptığınızda birçok vakit hiçbir internet sitesine girmeden aradığınız bilgiye ulaşabiliyorsunuz. AI casuslarının ise bunu bir adım öteye taşıyacağı düşünülüyor. Zira gelişmiş bir AI casusu ilginizi nelerin çektiğini öğrenip, her gün interneti tarayarak size özel bir bülten hazırlayabilir ya da duymak isteyeceğinizi düşündüğü en son haberleri tertipli olarak size özetleyebilir. Şayet bunlar içinden ayrıntısını öğrenmek istediğiniz bir içerik olursa sitesine gidip ilgili kısımları size sesli olarak okuyabilir.

Bu sırada sizin internet sitesini görmeniz bile gerekmez. Pekala ancak internet sitelerini hiç kimse görmüyorken bu internet siteleri nasıl ayakta kalacak?

Bu soru son devirde önemli ciddi gündeme gelmeye başlamış durumda zira analistlerin öngörüleri internet dünyası için telaş verici bir tablo ortaya koyuyor. Pazar araştırma şirketi Gartner’ın geçtiğimiz ay yayınladığı rapora nazaran klâsik arama motorlarının trafik hacmi önümüzdeki iki yıl içinde yüzde 25 azalacak. 2028’e gelindiğinde ise bu düşüş yüzde 50’nin üzerine çıkmış olacak.

Son devirde yaşanan patlamaya karşın yapay zeka programlarını hala hudutlu sayıda kişi kullanıyor. Asıl patlamanın önümüzdeki birkaç yıl içinde yaşanması bekleniyor. Zira Apple ve Microsoft üzere milyarlarca kullanıcısı bulunan markalar bu yapay zekaları kendi eserlerine entegre ettikçe, yapay zekadan faydalanan kişi sayısı da süratle artacak. Yalnızca chatbot’lar değil, sesli asistanlar ve AI casusları da arama motorlarının yerini alırken, Google’ın trafiği giderek azalacak. Gartner yöneticisi Alan Antin, kısa mühlet öncesine kadar radikal olarak pahalandırılacak bu öngörüsünü savunurken AOL’u örnek veriyor. Bir vakitler internet kullanıcıların bir numaralı adresi olan AOL’un arama motorlarının çıkışıyla birlikte tarihe karıştığını hatırlatan Antin, “İşler değişebilir” diyor.

Başta Google olmak üzere arama motorlarının geleceği hakkında epey karamsar bir tablo çizen Alan Antin, bu aramalara mevzu olan internet siteleri konusunda ise daha da karamsar konuşuyor. Antin, bu internet sitelerine giden trafikte daha da büyük bir düşüş yaşanacağına dikkat çekiyor ve bölüm olarak buna hazırlanıp, bu yeni gerçekliğe adapte olmak gerekeceğini söylüyor.

İnternet sitelerinin trafiğindeki kayda paha düşüş, daha şimdiden Google ile ortalarında bir çatışma yaratmış durumda. Eğitim alanında faaliyet gösteren bir şirket olan Chegg, Google’ın arama sonuçlarında yapay zekayla oluşturulmuş özetler göstererek kendilerine gelen trafiğin önünü kestiğini öne sürdü ve bu yüzden Google’a dava açtı. Abone olmayanlardan gelen trafiğin yalnızca ocak ayında yüzde 49 azaldığına dikkat çeken Chegg, gelirinin bir evvelki yıla kıyasla yüzde 24 düştüğünü açıkladı. Birkaç ay evvel News Media Alliance da birebir husus yüzünden Google’a reaksiyon göstermiş, bu uygulamanın yayıncılar ve içerik üreticileri için yıkıcı sonuçlar doğurabileceğine vurgu yapmıştı.

Google’ın yapay zekayla oluşturulmuş özetler göstermesinin internet sitelerine giden trafiği kestiğine kuşku yok. Bu yüzden önümüzdeki periyotta içerik üreticileri ile Google ortasında önemli meseleler ortaya çıkması, hatta Chegg üzere kimilerinin bunu mahkemeye taşıması bekleniyor. Lakin Google’ın bu mevzuda geri adım atma talihi pek yok. Zira üstte da belirttiğimiz üzere kendisi de şu anda varoluşsal bir krizle karşı karşıya.

“AI CASUSLARI NİTEKİM BAŞARILI OLURSA İNTERNET KARANLIĞA GÖMÜLÜR”

Arama motorlarına ve chatbot’lara yönelik bu telaş buz dağının yalnızca görünen kısmı. Analistler ve yatırımcılar, internet sitelerini bekleyen asıl tehlikenin AI casusları olacağını düşünüyor. Business Insider’a konuşan yatırım analistleri Mark Shmulik ve Nikhil Devnani, AI casuslarının internet iktisadı üzerindeki tesirinin zelzele niteliğinde olacağını belirtiyorlar. Hatta “AI casusları hakikaten başarılı olursa internet karanlığa gömülebilir.” diyorlar. Zira internet sitelerini ziyaret eden kişi sayısı azalıp AI casuslarını kullananların sayısı arttıkça, reklam bütçeleri de buraya kaymaya başlayacak.

Bunun internetin sonu olup olmayacağını vakit gösterecek olsa da mevcut modelin sonu olması neredeyse kaçınılmaz görünüyor. Bu yüzden Gartner yöneticisinin de önerdiği üzere dalın geç olmadan alternatifler üzerine düşünmeye başlaması ve yeni gelir modelleri geliştirmesi gerekiyor. Kelam konusu AI olduğunda geleceğe dair kesin öngörülerde bulunmak neredeyse imkansız. Fakat yatırımcılar bilgi akışının AI şirketlerinin denetimine geçtiği bir gelecek öngörüyorlar.

Bu yüzden internet sitelerini ayakta tutacak ortak bir noktada buluşulması her iki taraf için de en yararlı senaryo olabilir. Öteki yandan daha nitelikli içerikler sunan siteler, yapay zekayı uzak tutmak için içeriklerini paywall gerisine gizleyip, abonelik fiyatlarını temel gelir kaynağı haline getirmeyi de deneyebilirler lakin bununla ayakta kalacak sitelerin sayısı hayli düşük olacaktır.